ESPON 2030-programma – Balans van 2024 en vooruitzichten voor 2025 

Allereerst willen we u een gelukkig nieuwjaar wensen en hopen we dat u een goede start van 2025 heeft gehad! 

Deze communicatie geeft een overzicht van de belangrijkste prestaties van het ESPON 2030-programma in 2024 en biedt een vooruitblik op het komende jaar, met de nadruk op de mogelijkheden om deel te nemen aan en te profiteren van het ESPON 2030-programma. 

2024 was het tweede volledige jaar van de uitvoering van het programma, waarbij de nadruk lag op het produceren van territoriaal bewijs in een nog breder scala van thematische gebieden en het overdragen ervan naar verschillende beleidsdomeinen op Europees, nationaal en regionaal niveau. Dit bewijs is ook beschikbaar via verschillende maatregelen die worden aangeboden binnen activiteiten voor kennisontwikkeling. 

1. De strategie van ESPON 2030 in herinnering brengen 

De missie van ESPON is om overheden die verantwoordelijk zijn voor beleid op het gebied van cohesie en territoriale ontwikkeling te ondersteunen met kwalitatieve expertise. In de praktijk betekent ESPON-ondersteuning niet alleen het produceren van bewijs, maar ook het mogelijk maken dat belanghebbenden dit bewijs in hun beleidscontext kunnen gebruiken, wat binnen het programma wordt aangeduid als kennisontwikkeling.

Klik hier om het volledige ESPON 2030-programma te downloaden. 

Naast het informeren van het grote publiek, richten de activiteiten van ESPON zich in de eerste plaats op de volgende drie groepen: 

  • Beleidsmakers in enge zin, zoals gekozen vertegenwoordigers en besluitvormers; 
  • Beleidsmedewerkers en thematische experts in openbare administraties en andere publieke organisaties die werken op het gebied van territoriale ontwikkeling; 
  • Wetenschappers en onderzoekers. 

ESPON richt zich op publieke actoren op alle bestuursniveaus – EU, nationaal, regionaal en lokaal – rekening houdend met hun specifieke behoeften en strategieën. 

De meeste ESPON-activiteiten zijn gegroepeerd binnen Thematische Actieplannen (TAP’s) – strategische documenten die tot stand zijn gekomen via uitgebreide consultaties en goedgekeurd zijn door het ESPON Monitoring Committee. 

2. Belangrijkste ESPON-activiteiten in 2024 

Met 8 Thematische ActiePlannen al operationeel, werden verschillende nieuwe territoriale onderzoeksactiviteiten gestart om het bestaande onderzoeksaanbod uit te breiden tot 40 projecten. Daarnaast zijn 15 nieuwe onderzoeken in voorbereiding. 

Wat betreft de overdracht van territoriale kennis, werden sinds de start van het programma meer dan 50 evenementen georganiseerd, waaronder ESPON-seminars en beleidsevenementen op Europees, transnationaal of nationaal niveau. 

Een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen: 
Productie van territoriale kennis: 

  • Lancering van 5 nieuwe Europese onderzoeksprojecten met een pan-Europees perspectief op territoriale ontwikkeling en gebiedsgericht beleidsadvies:
    • Onder de TAP Europese territoria in wereldwijde interacties → STARTER (Europese regio’s tussen vrijhandelsovereenkomsten en Open Strategische Autonomie); 
    • Onder de TAP Leven, werken en reizen over grenzen → COREIB (Gegevensverzameling en analyse voor de volgende generatie INTERREG-programma’s) en CROSSGOV (Governancemechanismen voor grensoverschrijdende functionele gebieden); 
    • Onder de TAP Slimme connectiviteit → DIGIREG (Territoriale perspectieven van de digitale transitie in Europese regio’s); 
    • Onder de TAP Natuurgebaseerde klimaatadaptatie → READAPT (Heroriëntatie van territoriale ontwikkeling voor klimaatriskanpassing).
  • Voltooiing van 2 gerichte analyses gestart in 2023 (InTerAlp en Ruralplan) en lancering
    van 6 nieuwe gerichte analyses voor specifieke beleidsvragen van EU-lidstaten en partnerlanden. 

Overdracht van territoriale kennis: 

  • Organisatie van 2 ESPON-seminars , gericht op territoriale cohesieprioriteiten van het EU-voorzitterschap: 
    • In België → Geen netto landinname in Europa 
    • In Hongarije → Zorg voor kwaliteitsvolle openbare diensten voor alle gebieden 
  • 23 kennisuitwisselingsevenementen georganiseerd door ESPON EGTC of Contact Points 
  • Lancering van de nieuwe ESPON-website 
  • Publicatie van 3 edities van het ESPON TerritoriALL magazine

    3. Vooruitzichten voor ESPON in 2025 

De belangrijkste geplande activiteiten voor 2025 zijn: 

  • Organisatie van 2 ESPON-seminars gericht op territoriale cohesieprioriteiten: 
  • In Gdansk, Polen → Exaptieve veerkracht 
  • In Aalborg, Denemarken → Ruimte maken voor een duurzame groene transitie 
  • Voltooiing van 6 lopende Europese onderzoeksprojecten en de opstart van 5 nieuwe projecten: 
  • Onder de TAP Klimaatneutrale gebieden → ReCoCliN (Regionale bijdragen aan klimaatneutraliteit); 
  • Onder de TAP Natuurgebaseerde klimaatadaptatie → TERRBOUND (Herdenken van territoria binnen planetaire grenzen); 
  • Onder de TAP Leven, werken en reizen over grenzen → TNCOOP (Gegevensverzameling voor transnationale samenwerking na 2027); 
  • Onder de TAP Slimme connectiviteit → TRANSITOR (Territoriaal perspectief op de veiligheid en veerkracht van transportinfrastructuur in Europese regio’s); 
  • Onder de TAP Europese territoria in wereldwijde interacties → PROPOLIS (Projectie van regionale uitkomsten van beleidsmaatregelen gericht op industriële soevereiniteit). 

4. Hoe deelnemen aan ESPON-activiteiten? 

Het succes van ESPON 2030 hangt direct samen met de betrokkenheid van belanghebbenden en de gebruikers en producenten van ESPON-bewijs. 

  • Voor beleidsmakers: 
  • Aanvragen van specifieke analyses ter ondersteuning van beleidsprocessen 
  • Gebruik maken van beschikbare ESPON-publicaties en -evenementen 
  • Voor onderzoekers: 
  • Deelnemen aan openbare aanbestedingen via TED (Tenders Electronic Daily) en het Luxemburgse aanbestedingsportaal 
  • Meer informatie over lopende aanbestedingen wordt gepubliceerd op www.espon.eu 

ESPON EGTC fungeert als enige begunstigde en is de verantwoordelijke organisatie voor de uitvoering van ESPON-activiteiten. Voor vragen of meer informatie, aarzel niet om contact met ons op te nemen. 

Wij kijken uit naar uw actieve deelname aan het ESPON 2030-programma en danken u voor uw interesse en samenwerking.